احمدی نژاد را باید به حق «مرد غیر قابل پیش بینی» نامید. هنوز نمی توانم بگویم که این صفت خوب است یا بد. ظاهرش از کیاست و هوشمندی حکایت می کند و در عین حال می دانیم که مانورهای ما همواره در یک سری چهارچوب های اعتقادی مان محدود است که نباید از آنها تخطی کنیم و این موضوع طبیعتا ما را «قابل پیش بینی» می کند. این پارادوکس تنها با هوش و ذکاوت بالا قابل حل است.به نظر من بخشی از رفتارهای ناگهانی دولت های نهم و دهم، اقداماتی آگاهانه و هدفمند بود. اما بعضی نیز از محدوده ای که ذکر کردم فراتر رفت و مورد اعتراض رهبری نظام قرار گرفت. یکی از اشکالات احمدی نژاد این بود که در موارد متعدد نتوانست از وقوع پارادوکس بالا جلوگیری کند و حرکت های انقلابی اش را با معیارهایی که باید به آنها پایبند می ماند جمع نکرد. این است که هرچه هم بخواهیم از مظلومیت او بگوییم باز توجیهی برای خانه نشینی یازده روزه او نمی یابیم. (در اینجا به نقش حلقه مشایی کاری ندارم. منظورم آن بخش از اقدامات حساسیت زا است که عالمانه و عامدانه و هدفمند صورت می گرفت.)
باید اعتراف کنم که نامه رییس جمهور سابق به رییس جمهور فعلی را پیش بینی نمی کردم. یعنی تحلیلم این بود که روزه سکوت احمدی نژاد احتمالا تا چند سال دیگر شکسته نخواهد شد تا پتانسیلی برای حرکت های بعدی اش باشد. حتی احساس می کردم افراد یا رسانه هایی تعمد دارند که دولت سابق را به موضعگیری وادار کنند و این تلاش با توجه به رفتار غیر اخلاقی رسانه های حامی دولت آقای روحانی –که اثبات خودشان را در نفی دولت قبل و نان شان را در درگیری و جدل می بینند- عجیب نبود. من حتی عدم حضور احمدی نژاد در دادگاه را هم در راستای همین سیاست می دیدم. (فارغ از موارد مضحک و مزخرف اتهامی). اما «ناگهان» نامه ای رو شد و احمدی نژاد روحانی را به مناظره فراخواند!
تا اینجا تحلیل قبلی من به بن بست رسیده است و باید ابعاد این موضوع جدید را بررسی کنم:
1- ابتدائا باید بگویم که برگزاری این مناظره حق رییس جمهور سابق است. اینکه جناب روحانی در گزارش صد روزه به جای اثبات خود به نفی دولت قبل بپردازند به اندازه کافی زننده هست. و بدتر خواهد شد اگر که این موضوع با اتهامات خلاف واقع همراه باشد. (چند موردش را در اینجا بخوانید.) و باز بدتر اینکه این رفتار ناخوشایند به تیتر رسانه های خودی و غیرخودی تبدیل شود. بنابراین اصل این تحدی حق است.
2- اما بعد از انتشار این نامه طبیعتا این سوال پیش می آید که عکس العمل دولت روحانی چیست؟ آیا مثل سابق با تمسخر و رفتارهای عوام فریبانه با احمدی نژاد برخورد خواهد کرد؟ آیا ریسک و هزینه حضور در یک مناظره دشوار را می پذیرد؟ آیا با نگاه متفرعنانه از کنار این دعوت به مناظره خواهد گذشت؟
با توجه به آمارهای نادرستی که رییس جمهور محترم در این صد روز ارائه کرده اند (و لابد خیالشان راحت بوده که هیچگاه در مورد آن بازخواست نخواهند شد) به احتمال قوی ایشان هیچگاه زیر بار چنین مناظره ای نمی روند و حیثیت خود و دولت تازه تاسیس خودشان را بیهوده هزینه نمی کنند. تا وقتی اینهمه سایت و روزنامه هست که می توانند با جیغ و داد و فریاد فضا را پر کنند هرگز نباید نگران مبارزه طلبی احمدی نژاد بود. برای فرار از این مناظره، بهانه هم تا دلتان بخواهد هست. البته این حالت بخش عمده ای از هدف احمدی نژاد را هم محقق می کند. اما اگر مناظره برگزار شود چه؟
3- قسمت بد ماجرا همین جاست. فرض کنیم مناظره برگزار شود و دکتر احمدی نژاد تمام و کمال، جناب آقای روحانی را محکوم کند. به قول طلبه ها «ثم ماذا»؟ بعد چه؟ چه نتیجه ای جز ناامیدی مردم و تشدید کینه و به هم خوردن آرامش جامعه نصیب ما خواهد شد؟ آیا احمدی نژاد به این مسئله راضی است؟
4- کاملا مشخص است که مصالح عمومی جامعه با برگزاری این مناظره تعارض دارد. البته همزمان باید گفت که ارائه آمارهای نادرست و تهمت های بی مبنا به دولت قبلی و نفی همه نکات مثبت آن هم به مصلحت جامعه نیست. اینجاست که نقش هدایتگری رهبر معظم انقلاب خودش را بهتر نشان خواهد داد و هیچ بعید نیست که ایشان –در آشکار یا خفا- دو طرف را به رعایت مصلحت نظام دعوت کنند. این هم البته باز پیروزی احمدی نژاد است. چرا که با یک نامه، سیاه نمایی روزافزون دولتی را مهار کرده است.
شاید برای این تحلیل قدری عجله کرده باشم. ولی راستش را بخواهید وقتی یکی از دوستان پیامک خبر نامه احمدی نژاد را خواند فی الفور گفتم: «دروغه»! اما بعد بلافاصله یادم آمد که همیشه روند امور، تابع تحلیل های ما نیست. برای همین از صبح ذهنم درگیر این موضوع بود و بهتر دیدم که تا داغ است آن را در معرض نقد و نظر شما بگذارم.
یاحق
پانوشت:
اعتراض رسایی به نحوه برخورد با پرونده مهدی هاشمی و احمدینژاد ( حتما و حتما بخوانید. نطقی سرشار از دردمندی و انتقادی با نهایت انصاف. دلم گرفته برای بچه های حزب اللهی که اینقدر در مجلس تنها هستند.)
آماده مناظره ای صریح، اصولی و روشنگر هستم (متن دعوت نامه احمدی نژاد از روحانی)
برخلاف تحلیل اخیر هاشمی رفسنجانی، کار مشکل در مذاکرات تازه شروع شده است (شرح گزارش کالین کال، معاون وزیر دفاع آمریکا به کنگره. در مورد تحریم ها نکات جالبی گفته.)
کدام برد - برد؟ (نامه یک دیپلمات با سابقه ایرانی به دکتر روحانی)
ماندلا هم گاهی اهل خشونت بود! (نوشتاری جالب از امید حسینی، البته دیدگاهش در مورد جبهه پایداری رو اصلا قبول ندارم.)